Bedrijf optimaliseren met eigen data

‘Een grote rol is voor de overheid weggelegd om eigen data beschikbaar te stellen’

Robert Nijkamp, bestuurslid van BOER&DATA heeft een agrarisch bedrijf met pluimvee, en melkvee in het Oosten van het land. Nijkamp ziet meerwaarde in onbeperkte toegang tot alle eigen data om zijn bedrijf te optimaliseren. Op dit moment leveren de bedrijven met data van boeren niet altijd data in een geschikt formaat terug aan de boer om hier zelf actief mee aan de slag te gaan, de overheid zou hierbij kunnen helpen.

Ik heb in 2018 een Nuffield scholarship gevolgd met als onderwerp, hoe krijg ik meer grip op data en kan blockchain daarin een rol spelen. Hiervoor ben ik onder andere afgereisd naar China. Door meerdere voedselschandalen speelt het onderwerp voedselveiligheid een grote rol in China. Hierdoor is het Aziatische land veel verder met dataoplossingen – zoals blockchain – dan Nederland en Noord West Europa. In Nederland en Noordwest-Europa is er, terecht, meer vertrouwen in voedselveiligheid, maar ook een andere bestuur- en overheidsstructuur. De reden dat veehouders niet alle data inzichtelijk hebben komt doordat de boer niet de ketenregisseur is. Dat zijn voornamelijk de slachterijen melkfabrieken of leveranciers van machines die de data commercieel gebruiken voor de afzetmarkt. Openheid geven van data die boeren hebben aangeleverd, voor bijvoorbeeld het berekenen van de CO2 Footprint, heeft geen prioriteit voor deze bedrijven. Als boer kun je grote stappen maken als je wel de toegang hebt tot alle data van je bedrijf.

Meerdere keren dezelfde gegevens invoeren
Het belang van het combineren van dataoplossingen is dat het minder foutgevoelig is en tijdbesparend werkt. Een voorbeeld is het doorgeven van de kuikenaantallen bij het opzetten van de koppel. De kuikenaantallen moeten in vier systemen handmatig ingevoerd worden. Aan het I&R – systeem, in de klimaatcomputer, opgave aan slachterij en in Excel of managementprogramma voor de technische resultaten. De boer voert de gegevens in met kans op tikfouten, terwijl de broederij deze gegevens digitaal beschikbaar heeft.
Daarnaast kun je op basis van data sneller afwijkingen in gezondheid van de dieren herkennen. Zoals monitoring van Coccidiose, door op bedrijfsniveau te analyseren wat de afwijkingen zijn in water- en voeropname. Hiermee kun je een piek op voorhand voorspellen. Ook bij varkens is met klimaat-, voer- en watergegevens inzicht te krijgen waarom een bepaalde afdeling minder presteert. Voorwaarde is natuurlijk wel dat je weet waar je over praat, maar daar kun je ook hulp bij vragen. Het begint met de toegang tot data.

Voor koppelen van gegevens is data nodig
Leveranciers en zelfs de overheid stellen simpelweg niet alle data beschikbaar. En als de data beschikbaar is, dan is dit niet gestandaardiseerd in een formaat waarbij de gegevens te koppelen zijn. Elk afzonderlijk systeem heeft zijn eigen mogelijkheden. Neem als voorbeeld de vreetmonitoring die de herkauwactiviteit van de koe meet. Het huidige systeem wat ik gebruik registreert wel de herkauwactiviteit in de stal, maar niet wat de koe aan gras in de wei vreet. Hiervoor is er wel een ander systeem beschikbaar, maar dan heeft elke koe twee sensoren nodig. Als je dat al zou doen, dan moet de data van de twee systemen achteraf aan elkaar gekoppeld worden om te analyseren. Het koppelen van data kan op zich eenvoudig verlopen, mits de ontwikkelaars een uniforme data format hebben en beschikbaar stellen
Als ik op mijn telefoon kijk, dan heb ik wel 25 apps die gegevens vastleggen over mijn bedrijf. Veel van deze programma’s hebben dezelfde gegevens nodig, maar zijn niet te koppelen. Niet alleen de invoer, maar ook de uitvoer van gegevens zijn niet te koppelen. Daarnaast is de uitvoer niet uniform, waar het ene programma resultaten per minuut geeft, levert een andere app gegevens per uur. Door gebrek aan uniforme data heb ik als veehouder beperkte mogelijkheden om met mijn eigen data zelf bedrijfsanalyses of een platform te maken.

Meer mogelijkheden met data in eigen hand en overheid kan helpen
Er is nog te weinig vraag vanuit de boeren om met een platform met eigen data te werken. De reden hiervoor is dat enerzijds niet alle data beschikbaar is of gesteld wordt. Zo kan ik wel de klimaatcomputers uitlezen, maar heb geen toegang tot de data van mijn melkrobot. Dit remt de innovatie van nieuwe tools. Anderzijds weten ook niet alle boeren wat de mogelijkheden met data zijn. Met Stichting BOER&DATA willen we boeren bewust maken dat er meer mogelijk is door data in eigen hand te houden. Er wordt vaak geroepen dat data uitwisselen tussen verschillende partijen heel ingewikkeld is, maar als de wil er is, kan het snel gerealiseerd worden. Een voorbeeld is de kringloopwijzer, waarbij bedrijven binnen afzienbare tijd de gegevens digitaal konden aanleveren.

Stimulans vanuit de overheid
Een stimulans vanuit de overheid om data vrij te geven in een gestandaardiseerd format aan de gebruiker/eigenaar is de beste optie en de overheid (RVO) zou als voorbeeld hier zelf al de start mee moeten maken. Ketenregisseurs hebben een eigen belang en ook onderzoek en voorlichting is geprivatiseerd en zullen de handschoen niet oppakken. Hopelijk gaat de Europese uitvoeringswet Dataverordening (EU Data Act) daarbij helpen.

Met inzicht in eigen data op het bedrijf zijn nog grote stappen te zetten in het management op het boerenbedrijf. Nu alleen nog de bewustwording bij de boeren en een overheid die daarbij helpt met het openstellen van data als topprioriteit.